კრიპტოვალუტებმა შეცვალეს ფინანსური სამყარო დეცენტრალიზებული და უსაფრთხო ციფრული ტრანზაქციების საშუალებით. კრიპტოვალუტების პოპულარობის ზრდამ დაარღვია ტრადიციული ფინანსური ინსტიტუტები, ძირითადად პოზიტიური გზით. ამ სტატიაში მკითხველები გაეცნობიან კრიპტოვალუტის საფუძვლებს, ციფრული ფულის მიღმა არსებულ ტექნოლოგიას და სხვა მნიშვნელოვან ფაქტორებს.
 
კრიპტოვალუტის საფუძვლები: ბლოკჩეინი და კრიპტოგრაფია
 
იმისათვის, რომ  გაიგოთ ციფრული ფულის უკან არსებული ყველა ტექნოლოგია, ამ  სექციაში დეტალურად განვმარტავთ, თუ როგორ მუშაობს კრიპტოვალუტა . კრიპტოვალუტის ერთ-ერთი მთავარი მახასიათებელია ის, რომ იგი დეცენტრალიზებულია და მუშაობს ცენტრალური ორგანოს გარეშე. ამრიგად, ეს თავისებურება განაპირობებს ციფრული ფულის ტრანზაქციების უფრო სწრაფად და იაფად განხორციელებას.
კიდევ ერთი თავისებური ფაქტია ის, რომ კრიპტო დაფუძნებულია ბლოკჩეინ ტექნოლოგიაზე. ეს არის დეცენტრალიზებული ლეჯერი, რომელიც აღრიცხავს ყველა ტრანზაქციას კომპიუტერულ ქსელში და მხარს უჭერს ვირტუალურ ფულს, როგორიცაა ბიტკოინი ან ეთერიუმი. ის უზრუნველყოფს ტრანზაქციების ისტორიის გამჭვირვალობას, უსაფრთხოებას და უცვლელობას.

თუ მიზნად დაისახეთ  კრიპტოვალუტის გაყიდვა, მაშინ ამ ტექნოლოგიების ცოდნა გადამწყვეტია. იმის აღქმა, თუ როგორ მუშაობს ბლოკჩეინი და კრიპტოგრაფია, დაგეხმარებათ მიიღოთ ინფორმირებული გადაწყვეტილებები და უზრუნველყოთ თქვენი ტრანზაქციების უსაფრთხოება.

ბლოკჩეინის ფარგლებში, ფინანსური ოპერაციების უსაფრთხოება დაცულია კრიპტოგრაფიის საშუალებით. ეს გადამწყვეტია კრიპტოვალუტების უსაფრთხოებისთვის, რადგან ის დაშიფრავს და განშიფრავს ინფორმაციას მოწინავე მათემატიკური ალგორითმების გამოყენებით. მაგალითად, საჯარო გასაღების კრიპტოგრაფია უზრუნველყოფს ტრანზაქციების საიდუმლოებას და მთლიანობას.

ბლოკჩეინის როლი

როგორც აღვნიშნეთ, ბლოკჩეინი მხარს უჭერს ციფრულ ვალუტას. ის ინახავს ჩანაწერების მუდმივად მზარდ სიას, რომელსაც ეწოდება ბლოკები (აქედან გამომდინარეობს სახელი). თითოეული ბლოკი შეიცავს ტრანზაქციების სერიას და როდესაც ისინი დაემატებიან ბლოკჩეინს,  უცვლელნი და ხელშეუხებელნი ხდებიან. ბლოკჩეინის განაწილებული სტრუქტურა უზრუნველყოფს ქსელში ლეჯერების მრავალი ასლის არსებობას, რაც მას მდგრადს ხდის თავდასხმების მიმართ. 

რაც შეეხება მეთოდებს, თუ როგორ ხდება ტრანზაქციების დადასტურება ცენტრალური ორგანოს გარეშე, ბლოკჩეინს აქვს კონსენსუსის მექანიზმი. ეს საშუალებას აძლევს ქსელის მომხმარებლებს შეთანხმდნენ ტრანზაქციების ავთენტურობაზე და შეინარჩუნონ ბლოკჩეინის მთლიანობა. სამუშაოს შესრულების მტკიცებულება (PoW) და ფსონის მტკიცებულება (PoS) ორი საერთო კონსენსუსის ალგორითმია.

მაინერებმა უნდა გადაწყვიტონ რთული მათემატიკური თავსატეხები, რათა დაადასტურონ ტრანზაქციები და დაამატონ ბლოკები ბლოკჩეინში PoW მექანიზმში. შედარებისთვის, PoS ირჩევს ვალიდატორებს მათ მფლობელობაში მყოფი კოინების რაოდენობისა და მათი წილის მიხედვით ქსელში, და ამ პროცესს ეწოდება სტეიკინგი.
 
კრიპტოვალუტის მაინინგისა და სტეიკინგის საფუძვლები
 
ახლა, როდესაც ჩვენ ვახსენეთ PoW და PoS, მოდით ჩავუღრმავდეთ დეტალებს. კრიპტო ვალუტები, როგორიცაა Bitcoin, Litecoin და სხვა ბიტკოინის მსგავსი ვალუტები, იყენებენ PoW-ს, როგორც კონსენსუსის ალგორითმს. მაინერები ერთმანეთს ეჯიბრებიან, რომ დაჯილდოვდნენ ახლად გამოსული კოინებით და ტრანზაქციის საკომისიოებით (თუ მომხმარებელი სთავაზობთ მათ).

PoW ინარჩუნებს ბლოკჩეინის უსაფრთხოებას და მთლიანობას, კომპიუტერულად აძვირებს რა ქსელზე თავდასხმას ან მანიპულირებას. თავსატეხების სირთულე დინამიკურად იცვლება, რათა შენარჩუნდეს ბლოკის წარმოების თანმიმდევრული დრო და დაიცვას ქსელი მავნე აქტორებისგან.
აღსანიშნავია, რომ მაინინგი ხდება მძლავრი კომპიუტერების მეშვეობით, სახელწოდებით ASIC. ეს პროცესი ყოველთვის მოითხოვს უამრავ ელექტროენერგიას, რაც მაინინგს საკმაოდ აძვირებს. უფრო მეტიც, მაინინგის ჯილდოები განიცდის პროცესს, რომელსაც ჰქვია ჰალვინგი.
კრიპტოვალუტების უმეტესობას აქვს შეზღუდული რაოდენობა და ახალი კოინების გამოშვების ტემპი დროთა განმავლობაში ნელდება. ეს არის ჰალვინგი, რომელიც ხდება რეგულარული ინტერვალებით და მიზნად ისახავს ინფლაციის შეკავებას მონეტის დეფიციტის დროს. მაგალითად, ბიტკოინის უახლესი ჰალვინგი მოხდება 2024 წელს და ის შეამცირებს ჯილდოს 6.25 BTC-დან  3.125 BTC-მდე ბლოკზე.
PoS არის კონსენსუსის პროცესი, რომელსაც იყენებენ ისეთი კრიპტოვალუტები, როგორიცაა ეთერიუმი (2022 წლის ბოლოდან). PoS გამორიცხავს მნიშვნელოვანი კომპიუტერული შრომისა და ენერგიის დანაკარგის საჭიროებას, რომელიც დაკავშირებულია PoW-თან. ვალიდატორები დაჯილდოვდებიან კეთილსინდისიერი მუშაობისთვის, რადგან მათ ფსონირებულ კოინებს დაკარგვის საფრთხე ემუქრება, თუ ისინი ბოროტად იმოქმედებენ. PoS გამიზნულია ბლოკჩეინის ქსელების მასშტაბურობის, ენერგოეფექტურობისა და გარემოსდაცვითი ეფექტის გასაუმჯობესებლად.
 
კრიპტო საფულეები
მომხმარებლებს, რომლებსაც სურთ ფლობდნენ კრიპტოვალუტას, აუცილებელია ჰქონდეთ კრიპტო საფულეები. მიუხედავად იმისა, მომხმარებლები გეგმავენ კოინების მოპოვებას მაინინგის/სტეიკინგის საშუალებით, თუ მათი სურვილი არის კრიპტოვალუტის ყიდვა კრიპტო ბირჟებზე, საფულეები ქონა აუცილებელია. დიახ, იმის ნაცვლად, რომ გაარკვიონ, თუ როგორ მუშაობს მაინინგი ან სტეიკინგი, კრიპტოვალუტის შესაძენად ინვესტორებს შეუძლიათ მარტივად გამოიყენონ საუკეთესო კრიპტო ბირჟა როგორიცაა WhiteBIT, Coinbase ან Binance.

კრიპტოვალუტის საფულეებში გამოიყენება პირადი და საჯარო გასაღებები (private and public keys). პირადი გასაღები პაროლის მსგავსია, ხოლო საჯარო არის საფულის მისამართი.

 საფულეები იყოფა სამ ტიპად:

● პროგრამული საფულეები;
● ტექნიკური საფულეები;
● ვებ (ან ბრაუზერის) საფულეები.
პროგრამული საფულეები არის პროგრამული აპლიკაციები, რომლებიც დაინსტალირებულია დესკტოპზე ან მობილურ მოწყობილობებზე, მაშინ როცა ტექნიკური საფულე არის ფიზიკური მოწყობილობა, რომლებსაც აქვთ პირადი გასაღებები ოფლაინში და იცავენ კოინებს კრიპტო თაღლითობისგან. ვებ საფულეები განთავსებულია ინტერნეტში და მათზე წვდომა შესაძლებელია ვებ ბრაუზერების საშუალებით.

კრიპტო ტრანზაქციები
კრიპტოვალუტით ტრანზაქციები ხდება მესამე მხარის ან ცენტრალური ორგანოების მონაწილეობის გარეშე, რაც ყველაზე მეტად მიმზიდველია მომხმარებლებისთვის. თითოეული ტრანზაქცია გადაიცემა ქსელში, სადაც ხდება მისი გადამოწმება და ჩაწერა ბლოკჩეინში ქსელის კვანძებით. კრიპტოვალუტების დეცენტრალიზებული სტრუქტურა გამორიცხავს ტრადიციული ფინანსური ინსტიტუტების საჭიროებას, ამცირებს ტრანზაქციის ხარჯებს და დამუშავების დროს.

ტრანზაქციები მოწმდება მათი მთლიანობის უზრუნველსაყოფად და ორმაგი ხარჯვის თავიდან ასაცილებლად. ეს ფუნქცია უაღრესად სასარგებლოა ელექტრონული კომერციის ბიზნესებისთვის, რის გამოც ჩვენ ამჟამად მოწმენი ვართ, როგორ იზრდება კრიპტოვალუტის გამოყენების პოპულარობა ონლაინ საცალო მაღაზიებში.

როგორც უკვე აღვნიშნეთ, ვალიდაციის პროცედურა განისაზღვრება კრიპტოვალუტის ქსელის კონსენსუსის მექანიზმით. მაინერები ამოწმებენ ტრანზაქციებს PoW სისტემებში, ხოლო ვალიდატორები ადასტურებენ ტრანზაქციებს PoS სისტემებში.
 
რა განსაზღვრავს კრიპტო ღირებულებას?
როდესაც საქმე ეხება ფიატ ფულს, ცენტრალური ბანკები თამაშობენ გადამწყვეტ როლს, რაც გავლენას ახდენენ ვალუტის ღირებულებაზე საპროცენტო განაკვეთის გადაწყვეტილების, ფულის მიწოდების კორექტირებისა და სხვა ფაქტორების მეშვეობით. თუმცა, კრიპტოვალუტას ცენტრალური ბანკი არ აკონტროლებს, მაშინ რატომ  აქვს მას რაიმე ღირებულება?

კრიპტოვალუტის ღირებულებაზე გავლენას ახდენს მრავალი ფაქტორი, მათ შორის ბაზრის დინამიკა და ფართო ეკონომიკური პირობები. აქ მოცემულია რამდენიმე მნიშვნელოვანი ელემენტი, რომლებიც გავლენას ახდენენ კრიპტოვალუტის ღირებულებაზე:
● ბაზრის განწყობა და სპეკულაცია.
● მიწოდება და მოთხოვნა.
● სარგებლიანობა და მიღება.
● ბაზრის ლიკვიდურობა.
● ტექნოლოგია და განვითარება.
● რეგულაციები და კანონები.

ადამიანების უმეტესობამ იცის ის ფაქტი, რომ კრიპტოვალუტის ღირებულება განიცდის მაღალ ცვალებადობას. თუ ინვესტორი საფუძვლიანად შეისწავლის ბაზარს და ინვესტირებას განახორციელებს ინფორმირებული გადაწყვეტილების საფუძველზე, მას შეუძლია მოგება მიიღოს ასეთი ფასების რყევებით. თუმცა, ცუდმა ინვესტიციამ შეიძლება გამოიწვიოს დანაკარგები კრიპტო ღირებულების შემცირების გამო. ახლა მოდით მეტად ჩავუღრმავდეთ იმას, თუ როგორ შეუძლიათ მომხმარებლებს მოგების გამომუშავება კრიპტოს საშუალებით.
 
როგორ მივიღოთ მოგება კრიპტოვალუტის საშუალებით?
 
კრიპტოვალუტაში ინვესტირებისა და მოგების მიღების რამდენიმე გზა არსებობს. აქ არის ყველა შესაძლო ვარიანტი:

● მაინინგი. როგორც აღვნიშნეთ, მაინინგი წარმოქმნის ახალ მონეტებს, მაგრამ ეს საჭიროებს ინვესტიციას, რადგან მომხმარებლებს სჭირდებათ ძლიერი კომპიუტერები და ელექტროენერგია. ინვესტიცია შეიძლება კარგი იყოს გრძელვადიან პერსპექტივაში, თუკი მიიღებთ შემოსავალს თქვენი ინვესტიციებიდან. ამას შეიძლება დასჭირდეს ექვსი თვიდან ერთ წლამდე და მეტი.
● სტეიკინგი. ეს შეიძლება იყოს ერთ-ერთი ყველაზე მომგებიანი პასიური შემოსავალი, თუ გაქვთ კრიპტო ვალუტა, რომლის დაბლოკვაც შესაძლებელია. საფულეში კოინების შენახვის ნაცვლად, შეგიძლიათ გახდეთ ვალიდატორი PoS სისტემაში  და გამოიმუშაოთ სტაბილური პასიური შემოსავალი.
● ვაჭრობა. ტრეიდერები იღებენ სარგებელს ფასების ცვალებადობისგან კრიპტოვალუტების დაბალ ფასად შეძენით და უფრო მაღალ ფასად გაყიდვით. ეს მეთოდი მოითხოვს ბაზრის მოძრაობის, სიახლეების და ტექნიკური მაჩვენებლების საფუძვლიან შემოწმებას. უფრო მეტიც, არსებობს რამდენიმე სავაჭრო სტრატეგია, რომელთაგან არჩევაც შეგიძლიათ.
● ინვესტიცია. გრძელვადიანი ინვესტორები ჰოლდავენ კრიპტოვალუტებს ფასის გაზრდის იმედით (ამ სტრატეგიას ეწოდება ყიდვა და დაჰოლდვა). ინვესტორები იკვლევენ პროექტების საფუძვლებს, მათ შორის კოინის მიღმა მყოფ გუნდს, მის სარგებლიანობას და მიღების პერსპექტივებს.
ამრიგად, თქვენ შეგიძლიათ აირჩიოთ რომელიმე ამ ვარიანტებიდან მოგების გამომუშავების დასაწყებად. უმარტივესი ვარიანტია იყიდოთ კრიპტოვალუტა და დაელოდოთ, სანამ მისი ღირებულება გაიზრდება. თუმცა, შეიძლება სარისკო იყოს, თუ ღირებულების გაზრდის ნაცვლად, ფასი დაეცემა. უფრო მეტიც, ინვესტორებმა უნდა იცოდნენ კრიპტოვალუტის თაღლითების შესახებ, რომლებიც ხშირად ასოცირდება ახალ პროექტებთან.
ზოგადად, ნებისმიერი ინვესტიცია სარისკოა, განსაკუთრებით თუ ის კრიპტოვალუტაშია. ამრიგად, თქვენ უნდა გააკეთოთ  კვლევა და უზრუნველყოთ, რომ იყოთ ინფორმირებული და თვალყური ადევნოთ სიახლეებს მედიის საშუალებით.